Wanbedrijf
‘Een wanbedrijf tegen de orde der familie en tegen de openbare zedelijkheid.’ Dat is hoe abortus in 2018 wordt omschreven in het Belgische strafwetboek. Dat klinkt behoorlijk verbazingwekkend, maar het staat er wel degelijk zo. 28 jaar na de wet Lallemand-Michielsens is abortus in België slechts gedeeltelijk gedepenaliseerd. Voor elke betrokken vrouw en het medisch personeel blijven artikelen 350 en 351 van het strafrecht van toepassing als de voorwaarden van de wet van 1990 overtreden zijn. Met gevangenisstraf of boete als mogelijk gevolg.
Niet meer van deze tijd
Medische ingrepen die verband houden met zwangerschapsafbreking, horen niet thuis in het strafwetboek. Sommige voorwaarden zijn bovendien achterhaald en niet toepasbaar. Dat het bijvoorbeeld een arts toekomt om de nood van een vrouw te constateren. Of dat die verplicht geïnformeerd moet worden over de mogelijkheid om haar kind bij de geboorte te laten adopteren. Of de maximale termijn van twaalf weken zwangerschap. De verplichte bedenktijd van zes dagen mag niet worden ingekort na de eerste consultatie, hoe laat die ook in de zwangerschap gebeurt, wat voor een vrouw een race tegen de klok kan betekenen. Komt daar nog bij dat elke arts een gewetenskwestie kan inroepen en niet verplicht is om door te verwijzen naar een collega die wel een abortus wil uitvoeren. Dat is echt niet meer van deze tijd.
Geen grondig debat
In de Kamercommissie Justitie zijn de laatste twee jaar zes wetsvoorstellen ingediend, door Défi, PS, Ecolo-Groen, SP.A, Open VLD en PTB-PVDA. Tot vandaag zijn die helaas zonder gevolg gebleven. Er is zelfs geen debat ten gronde gevoerd. Wat denken de Belgen over abortus? Hoe moeten we die Belgische specificiteit begrijpen, terwijl deze kwestie in Nederland, Frankrijk en Luxemburg zonder probleem werd geregeld? Betekent dit dat de Belgen nog zouden aarzelen om abortus als een medische ingreep te beschouwen eerder dan als een strafrechtelijke overtreding? Is het dan nog steeds niet aan vrouwen om zelf te beslissen wanneer, hoe en hoeveel kinderen ze willen? Is er echt zoveel misbruik te vrezen? Over wie gaat het eigenlijk, als het daarover gaat? Is die vrees terecht en wordt die door de meerderheid van de bevolking gedeeld? Wat denken de Belgen echt over abortus in 2018?
Peiling
Een recente peiling bij 1.000 representatieve respondenten geeft daarop een duidelijk antwoord. Driekwart van de ondervraagden weet niet dat abortus nog steeds als misdrijf in het strafwetboek staat. Driekwart van de ondervraagden vindt dat abortus niet als misdrijf moet worden beschouwd, maar als een medische kwestie. Abortus uit het strafwetboek is de wens van twee derde van de ondervraagden in alle categorieën van de bevolking, volgens geslacht, leeftijd, taal, gewest, opleiding, gezinssamenstelling en godsdienst. Zestig procent van de ondervraagden denkt dat een veilige en wettelijke abortus weigeren een daad van geweld tegenover de vrouwen betekent. Voor meer dan drie Belgen op de vier komt de beslissing tot zwangerschapsafbreking de vrouw toe, wat ook de mening van haar omgeving is.
Vrouwenrechten onder druk
In Europa en de wereld staan vrouwenrechten en meer bepaald het recht op abortus duidelijk onder druk. Sommige Europese lidstaten zoals Polen, Hongarije en Italië komen terug op verworven rechten op dit vlak. Maar de resultaten van deze peiling tonen duidelijk aan dat een grote meerderheid van de Belgen abortus uit het strafwetboek wil en een wet verkiest over zwangerschapsafbreking in het kader van de volksgezondheid. Als volksvertegenwoordigers en professoren van verschillende Nederlandstalige en Franstalige faculteiten geneeskunde en rechten denken we dat het hoog tijd is om rekening te houden met de evolutie van de publieke opinie sinds 1990. Het moment is aangebroken om vrouwen die voor abortus kiezen te steunen met een wet die aan hun behoeften beantwoordt, zonder hindernissen of schuldgevoel.
Ondertekend door: Marc Abramovicz (medische genetica, ULB), Jean-Jacques Amy (em. hoogleraar, VUB), Patricia Barlow (chef van de kliniek, gynaecologie en verloskunde, CHU St Pierre), Georges Bauherz (neuropsychiater, voorzitter van de commissie voor medische ethiek van de IRIS Ziekenhuizen Zuid), Corinne Bouuaert (hoogleraar aan het departement algemene geneeskunde, ULG), Marc Cosyns (UGent/Abortuscentrum Gent), Jan De Maeseneer (em. hoogleraar, Huisartsgeneeskunde en eerstelijnszorg, UGent), Pierrede Maret (pro-rector, ULB), Petra De Sutter (hoogleraar, UGent), Anne Dedry (Groen), Christine Defraigne (Senaatsvoorzitster, MR), Annick Delvigne (gynaecologe CHC, Liège), Yvon Englert (rector, ULB), Philippe Fouchet (voormalig decaan aan de faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen, ULB), Nicole Gallus (hoogleraar vakgroep familierecht, centrum voor privaatrecht, ULB), Muriel Gerkens (Ecolo), Susann Heenen-Wolff (hoogleraar psychoanalyse, UCL), Jacqueline Herremans (lid van het comité voor bioethiek ), Piet Hoebeke (hoogleraar UGent), Peter in ’t Veld (decaan faculteit geneeskunde en farmacie, VUB), Karin Jiroflée (SP.A), Karine Lalieux (PS), Yves-Henri Leleu (hoogleraar ULB/ULG), Laurent Licata (vicerector ULB), Yves Louis ( secretaris-generaal van Copyright © 2018 Belga. Alle rechten voorbehouden de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten), Michel Magits (em. hoogleraar, VUB), Olivier Maingain (Défi), Nathalie Massager (hoogleraar aan de faculteit rechten, ULB), Danièle Meulders (hoogleraar, ULB), Caroline Pauwels (rector VUB), Guido Pennings (hoogleraar, UGent), Kristien Roelens (hoogleraar, UGent), Serge Rozenberg (diensthoofd gynaecologie en verloskunde, CHU ST Pierre, ULB-VUB), Annemie Schaus (vicerector, centrum voor publiek recht, ULB), Marco Schetgen (decaan van de faculteit geneeskunde, ULB), Marleen Temmerman (hoogleraar, UGent), Carina Van Cauter (Open VLD), Rik Van de Walle (rector UGent), Marco Van Hees (PTB/PVDA), Dan Van Raemdonck (Franse linguïstiek, ULB), Anne Verougstraete (gynaecologe VUB-ULB), Steven Weyers (hoogleraar UGent).