Prinses Astrid was al vaker op bezoek in Jette. De prinses toont met name een grote belangstelling voor het neuro-onderzoek van de Farmaceutische Wetenschappen en voor de activiteiten die in de labo's plaatsvinden. De professoren Massie en Smolders en collega-onderzoekers legden de prinses uit wat de stand van zaken is bij hun onderzoek naar Parkinson.
Hoop
De ziekte van Parkinson is, na de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening. Een behandeling die de ziekte geneest of afremt bestaat echter nog altijd niet. Massie en Smolders van het ontvingen onlangs de Prijs Burggravin Valine de Spoelberch voor hun baanbrekende onderzoek naar toekomstige behandelingen van de ziekte. Rector Caroline Pauwels benandrukte in haar welkomstwoord dat de prijs "een aanmoediging is om onderzoek te doen dat niet alleen baanbrekend is, maar dat vooral ook hoopgevend is. Hoopgevend voor alle mensen die lijden aan vreselijke ziektes zoals de ziekte van Parkinson."
Bij de ziekte van Parkinson treedt een verlies op van dopamine-producerende zenuwcellen in een hersengebied dat substantia nigra genoemd wordt. Een gebrek aan dopamine zorgt vervolgens voor de typerende Parkinson-gerelateerde motorische problemen. Een van de boosdoeners die bijdraagt aan het afsterven van deze zenuwcellen is glutamaat. Dat is een neurotransmitter: een stof die door zenuwcellen gebruikt wordt om signalen over te dragen. Een teveel aan deze stof kan echter tot neurodegeneratie leiden, oftewel het afsterven van de ‘dopaminerge’ zenuwcellen.
Mogelijke (mede)dader
Het was lang een raadsel waar de schadelijke hoeveelheden glutamaat in de hersenen vandaan kwamen. Prof. Ann Massie en prof. Ilse Smolders hebben nu ontdekt dat het zogeheten cystine/glutamaat antiporter systeem xc- daar mogelijk een sleutelrol in vervult. Ontstekingen of oxidatieve stress kunnen ervoor zorgen dat dit systeem extra glutamaat gaat vrijgeven. De onderzoekers ontdekten dat muizen waarin systeem xc- door middel van genetische manipulatie is uitgeschakeld, veel minder vatbaar zijn voor neurodegeneratie. Bovendien bleken ze minder angstig te zijn en minder depressief gedrag te vertonen – belangrijke nevensymptomen van de ziekte van Parkinson.
Veelbelovend
Het onderdrukken van systeem xc- lijkt een veelbelovende strategie te zijn om de ziekte van Parkinson – evenals andere neurologische aandoeningen zoals epilepsie – bij de wortel aan te pakken. Massie wijst er wel op dat het onderzoek "nog altijd heel fundamenteel is, omdat er nog geen molecuul bekend is waarmee we systeem xc- daadwerkelijk in patiënten kunnen blokkeren." Niettemin vormt de ontdekking een belangrijke stap in de richting van een behandelingsstrategie, zo oordeelt ook de Geneeskundige Stichting Koningin Elizabeth, die de prijs heeft toegekend.